Reisstatief: Is gemak en stabiliteit te combineren
Tja, statieven. Ze blijven lastig, maar helaas vaak wel noodzakelijk voor de foto’s die we willen maken. Voor op reis willen we allemaal een licht, compact en niet te duur exemplaar. En die eisen bijten elkaar. Daar kom je pas achter bij de eerste reis met je nieuwe statief. Al snel laat je het ding daarna in de kast liggen. Daarom wat ideeën hier op een rijtje. (Update van blog uit september 2015).
Uitgangspunt moet zijn: je statief heeft maar één functie goed te doen en dat is het totaal stabiel houden van je camera met lens om foto’s te kunnen maken met een lange sluitertijd. Daarvoor moet het statief EN de statiefkop zodanig stevig zijn dat ze het totale gewicht van je camera met lens plus alle krachten die er op worden uitgeoefend kunnen stabiliseren. Indien je statief dit niet kan kun je hem beter thuis laten.
Een veel gebruikt soort statief is vergelijkbaar met deze Velbron of deze Manfrotto. Zij hebben veel goede dingen. Ze zijn licht, redelijk compact en hebben een quick release of snelkoppelingsplaat, zodat je snel je camera er op of eraf kunt halen. Ook kun je op een redelijke hoogte werken (1,53cm en 1,30cm).
Maar met bijvoorbeeld een Canon 50D en Canon 18-200mm lens zit je al snel op bijna 1,5 kg aan gewicht. Deze statieven hebben, volgens de specificaties, een draagvermogen van 2 en 2,5 kg. Genoeg? Nee, helaas. Misschien wanneer alles precies gecentreerd boven de middenkolom staat, je die middenkolom helemaal ingeschoven laat en ten minste de onderste 1 of 2 pootdelen ingeschoven laat PLUS je lens niet inzoomed zodat hij niet op volle lengte is…
Maar zo gebruik je hem bijna nooit. Daarom moet het draaggewicht van een statief minstens 3x het gewicht van je spullen zijn.
De statiefkop zelf moet verder ook het gewicht van je toestel met lens kunnen dragen wanneer je je camera iets omhoog of naar beneden richt. Een statief als dit zit dus vrij mager in de specificaties. Maar ja, een sterker statief is meestal veel zwaarder en vaak groter.
Met al dat in gedachten heb ik ooit voor mijn combinatie van m’n Nikon D300 plus Nikon 70-200mm f/2.8 lens de volgende combi gekocht: een Giotto’s MT9270 (inmiddels niet meer verkrijgbaar) met een Gitzo GH2780QR balhoofd series2. Die konden m’n spullen prima dragen. Maar alleen het balhoofd weegt al 0,5 kg. En het hele spul is samen bijna 3 kg. Hij is wel lekker hoog (1,74m), waardoor ik er bijna recht achter kan staan, én heeft maar 4 geledingen in de poten, hetgeen ook bijdraagt aan de stabiliteit. Maar het ding is ingevouwen zo lang dat hij nergens in past én echt veel te zwaar om steeds mee te lopen. Wanneer je ’s avonds het ding nodig hebt, ga je er niet de hele dag mee lopen rondslepen. En dus bleef hij bijna altijd thuis of lag hij achter in de auto en blééf daar liggen.
Tegen het zware valt wel wat te doen door in plaats van een aluminium statief een carbon statief te nemen. Maar daar hangt een heel pittig prijskaartje aan. En ik neem aan dat het voor meer mensen bezwaarlijk is om minstens 400 euro voor een goed carbon statief uit te geven.
Verder toch maar iets meer geledingen in de poten? Want daardoor vouwt het statief kleiner op. Dan maar wat vaker door de knieën. En zo zijn er nog wel een paar compromissen te vinden. En goed uitzoeken waar je zo’n statief het meest voor zult gebruiken. Voor mij is dat voornamelijk landschap of stedelijke shots, waarbij ik geen gekke hoeken hoef te maken en ook niet heel snel hoef te reageren. Geen macro’s, waar je een enorme precisie voor nodig hebt. Geen vogel- of wildshots, waarbij je het onderwerp snel moet kunnen volgen.
Ook ben ik heel creatief in het vinden van extra steun voor m’n statief voor die momenten dat m’n statief eigenlijk te kort schiet. En ik gebruik vaker een 50mm of bijvoorbeeld een 16-80mm f/2.8-4 dan m’n zware en grote f/2.8 70-200mm wanneer ik in de stad loop. Een statief stevig genoeg voor veel omstandigheden. Licht en klein genoeg om geen reden te hebben hem NIET mee te nemen…?
Ik heb daarom uiteindelijk maar gekozen voor een combinatie die in veel gevallen net genoeg stabiliteit geeft, niet te zwaar is én in m’n rugzak past. In mijn geval deze: Benro A1692TB0. Die kan 8 kg aan en dat is voor mijn maximale belasting net aan genoeg om de boel stabiel te houden. Hij is 1,7 kg inclusief balhoofd tegenover een gecombineerd gewicht van 3 kg voor m’n vorige zet. Verder is hij opgevouwen (terwijl de balhoofd er nog op zit) 40cm tegenover 70cm. Daardoor kan deze zonder probleem IN m’n gewone rugzak en daarmee wordt het veel makkelijker hem mee te nemen.
Een van de belangrijke punten is nu eenmaal dat hij makkelijk is op te bergen en dat je er niet de hele dag last van hebt. Dat is voor mij ook DE reden geweest om voor een balhoofd in plaats van voor een twee- of driewegkop te kiezen. Ja, die twee handvatten die aan zo’n driewegkop zitten zijn makkelijker en sneller te bedienen dan zo’n balhoofd. Maar helaas nemen die dingen ook altijd heel veel ruimte in beslag omdat ze uitsteken.
Wanneer je ze in een rugzak wilt stoppen zitten ze altijd in de weg. En wanneer je het statief áán je rugzak hangt dan loop je de kans er mensen de ogen mee uit te steken. Zeker in volle metro’s en op drukke plekken. Manfrotto maakt inmiddels ook een inklapbare driewegkop die dit probleem oplost. Maar dan heb je toch weer 2 extra dingen uit te klappen bij het opzetten van het statief.
Wat betreft het gewicht kun je eigenlijk niet veel lichter gaan zitten dan de gewichten uit voorgaande voorbeelden. Je wilt het statief ook niet veel lager hebben, want dan kun je nooit eens over een railing of brugrand fotograferen óf je ligt steeds op je knieën. Overigens komt dan een kantelbaar display op je camera goed van pas.
Nog één punt: Er zijn twee systemen voor het uitschuiven en vastzetten van de poten. De ene is met een draaisysteem. De ander heeft een systeem met clips, zoals de Manfrotto in m’n voorbeelden. Er is voor beide systemen wat te zeggen. Dat clip-systeem is lekker wanneer je koude of natte vingers hebt. Want dan is het moeilijk om de draaisystemen goed aan te draaien.
En bij dat clip-systeem ZIE je wanneer je een poot niet vast hebt gezet. Maar in mijn ervaring gaat zo’n clip-systeem wel sneller kapot of geeft storingen. Wanneer er vuil tussen komt werkt het al snel niet meer. Die draaisystemen blijven eigenlijk altijd wel werken. Of ze moeten van niet al te best materiaal zijn gemaakt en ‘lam’ te draaien zijn. Mijn zware statief en mijn Benro hebben dit draaisysteem en die bevallen me prima. Maar het is ook deels persoonlijk wat het beste bevalt.
Dit is een heel verhaal, waarvan ik hoop dat het je op weg helpt met het denken over je statief. Om een idee te geven over functies en prijs heb ik even snel een selectie bij CameraNU.nl gemaakt: MeFOTO A1350Q1 statief Yellow, Manfrotto MKBFRLA4BK-BH Befree
Ik kan me ook voorstellen dat je, alles afwegend, besluit om je huidige statief dan maar te houden en toch weer vaker mee te nemen. Prima. Daar heb je tenminste ervaring mee. Je kent de beperkingen, dus daar kun je dan ‘omheen’ werken. Maar laat hem niet weer in de kast liggen!
Oorspronkelijke versie van deze tekst is geplaatst op 27 september 2015 en is voor het laatst bijgewerkt in juli 2020.