Zoltan Pasztor 1972-2018
In de zomer van 2013 meldde Zoltan Pasztor zich aan voor een fototrip rond de Deltawerken. Eén kleine kanttekening maakte hij. Hij fotografeerde alleen analoog. Of dat een probleem was. Natuurlijk niet. Dus Zoltan mee op onze trip met nog vier andere deelnemers. Z’n eigen ding doen en er intens van genietend om met mij er over te kunnen praten. Want als analoog fotograaf in deze digitale tijd ben je vaak op jezelf aangewezen. En die keuze maakte hij graag.
Niet dat hij niet van gezelligheid hield. In tegendeel. Samen op pad en lol beleven aan het vinden en maken van beelden. En dat delen. Niet direct, maar vaak weken of maanden later. Dat was helemaal zijn ding.
Analoog
In de loop van de jaren werd Zoltan m’n analoge fotomaatje. De enige van de kring van deelnemers aan onze workshops en reizen die er alles aan deed om analoog te blijven fotograferen.
Deltawerken, Amsterdam Light Festival en een dag straatfotografie op het Museumplein. Vooral dat laatste was natuurlijk helemaal niet geschikt voor zijn techniek van fotograferen. Met grote oude toestellen en langzame film. Maar met z’n tweeën vonden we manieren om dat toch voor elkaar te krijgen. En dol enthousiast kon Zoltan op de momenten zijn dat dat leek te lukken.
Op andere momenten kon hij aan de telefoon hangen omdat hij je niet kon vinden. De weg weer eens helemaal kwijt. “Maar Zoltan, je staat net aan de andere kant van de Stopera. Even links en weer links en je ziet me staan!” Vijf minuten later was hij totaal de andere kant opgelopen. Maar uiteindelijk kwam hij toch lachend aan op het afgesproken punt.
Fotoreizen
Dit jaar is Zoltan meegegaan met de fotoreizen naar Venetië en in oktober naar New York. En daar verdwaalde hij niet! Wel z’n eigen plan trekkend, maar ook de gezamenlijkheid zoekend tijdens de lunch of het diner ‘s avonds. Z’n soms ruwe humor, dan weer zachte woorden en het gezang van z’n Hongaars accent mengde zich dan in de groep.
Op een van de middagen hebben Laurien, ik en Zoltan een diner in Manhattan op gezocht om te lunchen. De Skylight Diner. Zo’n echte. Met veel chroom en vol brandweermannen en agenten. Bij binnenkomst passeerden we een agent van zeer hoge rang die daar met wat mensen zat te eten. De man keek Zoltan aan en groette hem hartelijk. Dat was typerend voor Zoltan. Mensen mochten hem, maar natuurlijk keken ze altijd met ver- en bewondering naar z’n fotospullen.
Doka
Nooit heb ik hem overigens blijer gezien dan toen hij op Staten Island de kans kreeg om de bijna 100 jaar oude doka te zien van Alice Austen. De eerste vrouw daar met een auto en een vrouw die, net als Vivian Maier, gedreven haar omgeving fotografeerde. Een gedrevenheid waarin Zoltan zich herkende. En natuurlijk in de eenvoud van haar doka.
In New York had Zoltan wat last van z’n been. Maar opgewekt liet hij zich daardoor niet uit het veld slaan. Terug in Nederland kreeg hij echter heel slecht nieuws te horen over z’n gezondheid. Een kansloze ziekte. Hij belde ons om te vragen wat er met z’n fotoarchief kon gebeuren. En in een telefoongesprek vertelde hij hoe enorm hij genoten had van die trip naar New York!
Afscheid
In de ochtend van 17 december, nog geen 2 maanden na ons hartelijk afscheid op Schiphol, is Zoltan op 46 jarige leeftijd overleden. En ik verloor daarmee een unieke fotomaat.
Anton Harfst
