De reisfotograaf 3.0

Reisfotograaf 3.0 Reisgenoten participeren

Inleiding

Reisfotografie is fantastisch. Reizen naar prachtige bestemmingen. Andere werelden en mensen. Kleuren, geluiden, eten & drinken. En dan ben je onderweg ook nog eens bezig met je liefde voor fotografie!

Toerisme

Maar Venetië staat toch synoniem voor de kwalijke gevolgen van over-toerisme? Oman, met zijn totaal andere cultuur en gewoonten, verschilt toch enorm van wat de meesten van ons kennen? En helemaal naar Yukon en Alaska vliegen? Wat doet dat met het milieu? Maak je wat zo mooi is op die bestemmingen niet kapot door daar met meerdere mensen en met een camera rond te lopen?

Antwoord

Het antwoord op die vraag komt uit een wat onverwachte hoek. Niet van een reisfotograaf of iemand die bekend is vanwege de exotische oorden die hij bezoekt en fotografeert. Maar door iemand die vooral gekend is om zijn beelden als natuurfotograaf in Nederland. Dicht bij huis dus.

Waar liggen de grenzen

In een nieuwsbrief van Natuurfotografie stond vorig jaar een heel interessant artikel van Ron Poot getiteld ‘Hoe voorkom je verstoring als natuurfotograaf’. “Waar liggen de grenzen?”, vraagt hij zich terecht af. Als natuurfotograaf ben ik het van harte met zijn punten eens.

Ik zie ook hoe onrustig de ganzen worden van alleen al je onschuldige wandeling over het pad van het natuurgebied De Grote Putting in de buurt van Kloosterzande. En dat zie je ook gebeuren wanneer veel mensen afkomen op zalmvangst of anders foerageren voor de winterslaap door beren in Yukon of Alaska.

Ook als reisfotograaf wil je verstoring voorkomen

Maar ik ben natuurlijk veel meer een reisfotograaf dan een natuurfotograaf. Reisfotografie is een belangrijk deel van ons werk. Onderdeel daarvan is stadsfotografie, straatfotografie en urbexfotografie. En ik realiseerde me dat zijn vraag ook van toepassing is op al deze takken van de fotografie.

Respect en kennis zijn ook essentieel wanneer je op reis bent. Ron Poot stelt: Respect “Dat betekent dat je het belang of welzijn van de planten, dieren en levensgemeenschappen boven dat van je hobby als natuurfotograaf stelt.” Dit geldt net zo voor reisfotografie. Hoe voorkom je dat je hinderlijk bent voor mens en dier op je reisbestemming?
Ron’s antwoord is: Kennis van zaken. Hoe is dat te vertalen naar de reisfotografie? Verdiep je in je reisdoel. Verzamel kennis en inzicht. De geschiedenis, gebruiken en gewoontes. Wet- en regelgeving. Dat allemaal om de consequenties van je gedrag te overzien en je respectvol te kunnen gedragen.

Legaal urbexen

Bij urbexfotografie geldt als de gedragsregel: kom als een geest en verdwijn als een geest. Zorg dus dat je aanwezigheid achteraf niet zichtbaar is. Zo blijven die plekken boeiend, sfeervol en toon je respect voor de mensen die er ooit waren.

En dat je echt niet de lokale wetten hoeft te overtreden om een prachtige urbexbeleving te hebben, bewijst onze urbexreis naar Griekenland wel. We maken afspraken met de eigenaren en oppassers van verlaten huizen, fabrieken en andere objecten. Wij krijgen sleutels en toegang en in ruil krijgen zij vaak mooie beelden van de objecten die ook voor hen aan het verdwijnen zijn.

De (reis)fotograaf die je niet ziet

Ergert zich niet elke reisfotograaf aan de drommen toeristen op het San Marcoplein, de straten van Amsterdam of in dat pittoreske dorpje? Ze lopen maar in je beeld, zijn luid en verstoren de sfeer. Maar je loopt daar als fotograaf zelf ook rond. Loopt in de weg voor mensen die daar wonen. Met elkaar pratend, word je door bewoners snel als luid ervaren. En ook kleine groepjes vormen al snel een blokkade op de stoep. Je aanwezigheid, ook wanneer je alleen bent, verstoort de dagelijkse gang van zaken.

Ron Poot voert de natuurfotograaf 3.0 op. Is er ook zoiets als een reisfotograaf 3.0? Een fotograaf die niet opvalt? Die het fijne weet van de lokale gewoontes en zeden en zich daarin voegt? Die liever een verhalende foto maakt dan een beeldvullend portret van een ‘local’? Die liever een stap achteruit zet dan zich tussen de handelaren op de geitenmarkt in Nizwa te dringen. Voor wie licht en sfeer belangrijker is dan het ‘perfecte plaatje’? De fotograaf die liever een praatje maakt en geniet van het moment dan achter het volgende ‘unieke’ shot aan te jagen dat al zó vaak gemaakt is dat er op Instagram tags voor bestaan met tienduizenden foto’s? De fotograaf die oprecht geïnteresseerd is in de reisbestemming en de mensen die hij of zij ontmoet. De fotograaf die niet alleen kijkt en knipt, maar vaak ook de camera opzij legt en participeert?

Een Griekse fotograaf beschreef dat als volgt:

“It’s not about a single image, it’s about being part of something larger than yourself and photographing that, not as a casual outsider but a participant.”

Dat is misschien wel de essentie: niet alleen ‘halen’, maar kijken of je ook kunt ‘brengen’ met je fotografie. En ja, die reisfotograaf 3.0 bestaat zeker wel. Wanneer je goed kijkt, zie je dat juist hun beelden opvallen door de eigenheid en originaliteit. Is dat niet waar we als reisfotografen altijd op uit zijn? Waarvoor sommigen naar de verste uithoeken van de wereld reizen? Niet dat ‘ansichtkaartje’; niet weer dezelfde beelden? Niet dat wat iedereen al doet?