Witbalans in bewerkingssoftware
De kleurtoon is een belangrijk onderdeel van de sfeer van een scène. Daarom is het van belang dat we controle hebben over de witbalans. En de digitale fotografie heeft dat voor ons veel gemakkelijker gemaakt. Zelfs eenvoudige toestellen geven je de mogelijkheid om de witbalans aan te passen. Wanneer dat dan toch nog niet goed uitpakt, hebben we altijd nog de vele mogelijkheden in de software. Pipetjes, schuiven met blauw-geel en groen-magenta. We kunnen alles aanpassen.
En in een RAW-bestand kunnen we de instellingen kiezen die we ook in de camera’s kunnen selecteren. Auto-witbalans, Zonlicht, Bewolkt enzovoort.
Maar hier zien we al meteen het eerst probleem met witbalans: elke camera-fabrikant houdt z’n eigen definities aan. Nikon en Canon lijken het eindelijk eens geworden over de temperatuur van Zonlicht en Bewolking, maar bij Schaduw is een verschil van 1000K nog steeds aanzienlijk.
Software en verschillen in Witbalans
Lightroom versus View NX
Waar ik het echter nu over wil hebben, is dat ook tussen software er grote verschillen kunnen zijn in interpretatie van deze witbalanswaarden. We gaan hier kijken hoe Lightroom dat doet in vergelijking met de RAW-converters van Nikon (ViewNX-i en Canon (DPP).
Bij de interpretatie van de witbalans overdag gaat het tegenwoordig meestal wel goed tussen verschillende softwareversies.
Deze foto is op 22 juni om 11.30 uur geschoten op Coney Island, New York met een Nikon D300s op autowitbalans. Bij de weergave van zien we dat Lightroom links en ViewNX-i rechts op het oog dezelfde witbalans laten zien. De Lightroomversie is misschien een fractie warmer dan de ViewNX-i versie. Wel is de Lightroomversie iets lichter.
Kijken we nu echter naar de Witbalans, zoals deze in beide software aangegeven wordt, dan zien we dat Lightroom met 4950K en -1 (groen/magenta) iets koeler zou moeten zijn dan ViewNX-i met 5160K en 0 (groen/magenta). Maar dat is niet zo.
Corrigeren we nu in beide programma’s naar Witbalans Daglicht dan krijgen we de volgende resultaten:
Lightroom is nu veel warmer dan ViewNX-i. En wanneer we naar de getallen kijken zien we dat dat ook klopt. Want Lightroom geeft 5500K en 10 (g/m) en ViewNX-i: 5200K en 0 (g/m)
Die 5200K bij ViewNX-i is inderdaad het getal dat we ook zien in eerder getoonde tabel voor de Daglichtwaarde in de camera.
Dezelfde verschillen zien we ook wanneer we de volgende foto bekijken.
Deze foto is op 23 november om 9.15 uur gemaakt bij Xirokambi, Griekenland met een Nikon D500 op autowitbalans. Weer zien we dat de foto’s bijna dezelfde witbalans hebben. De Lightroomversie (links) is een fractie warmer. Dat komt nu wél overeen met de getallen. Lightroom geeft 4500 / 16 en ViewNX-i geeft 4398 / -1.
Het ochtendlicht is inderdaad koeler en Lightroom en ViewNX-i zitten nu met hun interpretatie wat dichter bij elkaar dan bij de foto die rond half twaalf in de zomer gemaakt was.
De foto’s die naar Daglicht zijn omgezet, zien er als volgt uit:
Lightroom is weer naar 5500K/10 en ViewNX-i naar 5200K/0. De Lightroomversie is inderdaad warmer.
Ook valt steeds op hoeveel Magenta er aan deze foto’s wordt toegevoegd wanneer je de voorkeur Daglicht in Lightroom kiest. Dat is steeds +10. Corrigeer je dat naar 0 dan krijg je:
Links de Lightroomversie met de magentaverschuiving op 0, rechts de ViewNX-i versie. Nu lijkt de witbalans al meer op elkaar.
PAS OP: Wanneer we in Lightroom een van de voorkeurswitbalans instellingen kiezen heeft Lightroom momenteel de neiging om er +10 magenta op toe te passen. Bij sommige foto’s is dat echt te veel magenta en is het zaak om die waarde meer naar 0 te brengen.
Die verschillen in belichting komen ook door de verschillen in interpretatie van de RAW-file in Lightroom en ViewNX-i, en dat heeft ook effect op de witbalans.
De volgende foto is gemaakt op 7 mei om 18.20 uur bij Xirokambi, Griekenland, met een Nikon D810 op autowitbalans. Op dat uur is de zon al achter de bergen verdwenen en loop je op deze plek in de schaduw.
De ‘als opname’ versies zijn:
Meteen valt op hoe magenta de foto’s zijn. Dat was een probleem met de witbalans dat steeds de kop op stak bij dit soort lichtomstandigheden. De Lightroom-versie is nu veel donkerder dan de ViewNX-i versie. Maar de witbalans ziet er bijna gelijk uit. Echter de getallen zijn voor Lightroom 5750K / 37 en voor ViewNX-i 5300K / -3. en dus zou de Lightroom-versie veel warmer moeten zijn. Maar dat is hij niet.
De versies die op Bewolkt gezet zijn, zien er als volgt uit:
ViewNX-i komt veel groener over en Lightroom lijkt warmer Dat zie je vooral aan het oranje in het haar van Ashtar. De extra magenta heeft daarbij ook een effect. Lightroom heeft namelijk +30. De witbalans is met 6500K verder gelijk.
Lightroom versus DPP
De RAW-converter van Canon heet Digital Photo Professional (DPP). Ik gebruik hier versie 4. De foto is er een die we hebben gekregen van Dick Brouwer, een van de deelnemers aan een fotoreis in Oman.
De volgende foto is genomen op 17 februari om 15.50 uur bij Nizwa in Oman, met een Canon EOS 5D mark III.
De witbalans is bij de Canon software helaas niet uit te lezen. Wel zien we dat de Lightroom versie een beetje warmer en wat donkerder is.
Conclusie
Jaren geleden heb ik deze vergelijking ook eens gemaakt tussen Lightroom, ViewNX en DPP. En vooral de weergave van de witbalans zoals hij door de camera is bepaald, wijkt in Lightroom bijna niet meer af van de RAW-converters van Nikon en Canon. Tenminste wanneer je niet naar de getallen kijkt, want die blijven vreemde verschillen laten zien. Maar wat het oog ziet telt.
Wel is er een groter verschil in witbalans wanneer je de wat warmere tinten gebruikt bij presets zoals Daglicht of Bewolkt. Lightroom is dan duidelijk warmer dan ViewNX-i en DPP. Er is ook nogal een verschil in de standaardweergave van de foto wat betreft de belichting en contrast.
Is dit alles een probleem? Minder dan dat het was. Maar ondanks alle verbeteringen aan Lightroom de laatste jaren zie je toch nog steeds een verschil. En dat verschil wordt groter wanneer de correcties groter moeten worden.
Dit kan je problemen opleveren wanneer het van groot belang is dat de kleuren overeenkomen met de camera-instellingen. In een studiosetting en soms ook buiten kun je daar o.a. een kleur- of grijskaart voor gebruiken. Maar op reis of al wandelend is dat niet echt een optie. Gelukkig is de exacte witbalans dan ook niet van cruciaal belang. Je kunt beter uitgaan van je eigen interpretatie van de sfeer en het licht en daarop je witbalans aanpassen.
Het blijft echter oppassen met de witbalans presets van Lightroom. En het is goed om hier rekening mee te houden bij je bewerking.
Andere RAW-converters
We hebben hier gebruik gemaakt van Lightroom Classic CC (Camera Raw van Photoshop had ook gekund), DxO Photolab 2 plus de gratis raw-converters ViewNX-i (Nikon) en Digital Photo Professional 4 (Canon). Maar ook andere merken hebben hun eigen raw-converters. Sony heeft Image Edge, Olympus heeft Workspace, Fujifilm heeft Fujifilm X RAW Studio en gebruikt, net als Sony, ook een speciale versie van Capture One (Capture One Express).
Neem ook eens in overweging of programma’s als DxO Photolab en Capture One voor jou niet een goed alternatief zou kunnen zijn voor Lightroom. Voor Nikon zijn de bewerkingsresultaten van DxO Photolab meestal heel erg mooi en het programma werkt sneller dan Lightroom. Ook neemt het minder ruimte in, is het minder belastend voor je hardware én betaal je maar een keer en mag je het programma op 3 computers gebruiken. Ook Capture One koop je en daarna heb je geen abonnementskosten meer.
