Over macro- en detailfotografie en bijbehorende fotoapparatuur
Macro fotografie is het fotograferen van onderwerpen vanaf dichtbij en op ware grootte of zelfs iets groter. Deze vorm van fotografie wordt veel gebruikt voor het in beeld brengen van bloemen en insecten, maar kan ook worden toegepast op andere onderwerpen. In deze blogpost gaan we in op het verschil tussen macro- en detailfotografie en vind je meer informatie over de apparatuur die je nodig hebt voor het maken van mooie macrofoto’s.
Verschil tussen macro en close-up of detailfotografie
De essentie van macrofotografie is het op ware grootte (1:1) fotograferen van het onderwerp. Veel foto’s die macro genoemd worden zijn eigenlijk detailfoto’s. Een bloem helemaal in beeld is groter dan je sensor. De stampers fotograferen is dan wel macro.
Waarom noemen we zo’n foto van een bloem vaak toch een macrofoto? Wanneer de foto een heel kleine scherptediepte heeft, gebruik je een van de elementen die een macrofoto definiëren. We hebben de verschillen tussen macro en detail hieronder op een rijtje gezet en laten het zien aan de hand van een dennenappel.
Close-up
- het onderwerp vult het frame. 1:1 of kleiner
- de minimum focus afstand is meestal groter dan 25 cm*)
- de scherptediepte is voldoende om het onderwerp geheel in focus te hebben
- daglicht is meestal voldoende om de foto te maken
Je kunt detailfoto’s maken met allerlei typen lenzen, waaronder een macrolens.
Macro
- het onderwerp vult het frame. 1:1 of groter
- de minimum focus afstand is meestal kleiner dan 25 cm*)
- de scherptediepte is heel klein waardoor het onderwerp niet geheel in focus is
- daglicht is vaak onvoldoende om de foto te maken
Voor het maken van deze foto’s, heb je een macrolens nodig of een lens met een macrostand.
*) gerekend vanaf de sensor; in werkelijkheid is de voorkant van je lens veel dichter bij het onderwerp
Een dennenappel in beeld brengen kan 1:1 zijn. Toch noemen we dit meestal close-up of detailfotografie. Een detail beeldvullend weergeven noemen we dan macrofotografie.
Is het erg dat veel foto’s geen macro zijn? Nee, want uitgangspunt moet zijn dat het beeld dat je maakt, moet voldoen aan het doel dat je er mee hebt. Word jij blij van je foto, dan maakt het helemaal niet uit of het een macro of een close up is!
Macro onderwerpen: de mogelijkheden zijn eindeloos
De meeste macrofoto’s die we zien, hebben bloemen en insecten als onderwerp. Maar het is natuurlijk nergens voor nodig om je daartoe te beperken. Van alles kun je prachtige macrofoto’s maken.
Spijkers, schroefjes, boomschors, vloeistoffen, gereedschap en andere gebruiksvoorwerpen, suiker, sieraden, vruchten, groente, munten, potloden, pennen, kaarsen, snoep, waterdruppels, speelgoed of zeepbellen.
Fotograferen op ooghoogte
Voor bloemen en insecten moet je vaak op je knieën. Zeker als je met een statief fotografeert, is dat soms een heel gedoe. Om het nog maar niet te hebben over die vlinders en bijtjes die echt niet blijven zitten, waar jij ze graag hebben wilt.
Het maken van macrofoto’s van voorwerpen kan natuurlijk ook heel makkelijk op een tafel of muurtje. Zoek dan wel een mooie ondergrond voor je onderwerp en vergeet niet om ook de achtergrond in de gaten te houden.
Scherpte-diepte en licht
Doordat je zo dicht bij je onderwerp kunt komen met een macrolens, is je scherptediepte extreem klein. Wanneer je dan toch je hele onderwerp scherp wilt hebben, moet je je diafragma veel kleiner maken (groter f/-getal). Daardoor verlies je licht en zul je een langere sluitertijd moeten gebruiken. Wanneer dit niet kan omdat je onderwerp dan onscherp zou worden (bijvoorbeeld door wind), zul je je ISO omhoog moeten doen.
Dit lichtverlies speelt sowieso al bij een macrolens. De volgende foto’s zijn gemaakt met de macrolens en een Nikon telelens.
Je ziet links dat de macrolens een veel donkerder beeld geeft. Om een gelijke belichting te krijgen moet ik met de macrolens 2/3 stop overbelichten: f/3.2, 1/160e seconde. Dat kan net het verschil zijn tussen een bewogen en een scherpe foto. Zeker omdat het verschil vaak een volle stop is. Dan wordt je sluitersnelheid dus dubbel zo lang als met een ‘gewone’ lens.
Wat heb je nodig voor macrofotografie?
Belangrijk
- lens of een camera die je in staat stelt heel dichtbij scherp te stellen om een 1:1 beeld te maken
- statief, gorillapod, rugzakje of beanbag.
Handig
- reflector om licht op je onderwerp te werpen
- kleding waarmee je op de grond kunt zitten/liggen
Macro lenzen
Kenmerkend voor een echte macrolens is dat je met de lens heel dicht bij je onderwerp kunt komen en dat je camera dan nog steeds scherp stelt.
Probeer maar eens uit met de lens die je hebt, hoe dicht je bij je onderwerp kan komen.
Je kunt een echte macrolens aanschaffen, maar er zijn ook – betaalbare – alternatieven, zoals het werken met een tussenring. Collega-fotograaf Lex van den Bosch heeft in een blogpost alle mogelijkheden op een rijtje gezet.
Statieven en alternatieven
Doordat je met kleine scherpte-diepte werkt en daardoor heel precies moet scherpstellen, is het werken van statief vaak echt noodzakelijk. Als je uit de hand fotografeert, loop je het risico dat je net zoveel beweegt, dat je onderwerp uit de scherpte verschuift. De stabiliteit van een statief is ook goed omdat je al snel onvoldoende licht hebt om uit de hand te fotograferen.
Zorg er wel voor dat je een statief hebt dat heel laag kan staan, zodat je bijvoorbeeld bloemen niet van bovenaf hoeft te fotograferen.
Gorillapod
Een goed alternatief is een gorillapod. Voor een gewoon statief heb je altijd een goede ondergrond nodig. Een gorillapod heeft poten die je alle kanten uit kunt bewegen, waardoor je dit statief op veel meer plekken kunt gebruiken. Niet alleen laag bij de grond, maar bijvoorbeeld ook geklemd aan een hek of boomtak.
Andere alternatieven
Niet iedereen fotografeert graag met een statief. Gelukkig zijn er ook nog andere alternatieven. Een voorbeeld hiervan is een beanbag; die is handig omdat je je camera hiermee ook makkelijk in allerlei hoeken kunt neerleggen. Er zijn kant-en-klare beanbags te koop, maar je kunt er makkelijk eentje zelf maken van een lap stof, gevuld met gedroogde bonen. Tenslotte kun je ook je toestel op een rugzakje of een opgevouwen jas leggen.
Aan de slag met macrofotografie
Wil je leren om mooie macrofoto’s te maken en leer je het liefst in de praktijk? In het voorjaar begeleiden we de cursus Macrofotografie in Griekenland. Een heerlijke combinatie van fotoreis & cursus in een inspirerende omgeving en in de periode van het jaar waarin de natuur op haar mooist is.